آریتمی قلبی چیست

آریتمی قلبی یا ضربان قلب نامنظم چیست؟

زمانی که شما پس از دویدن مسافتی زیاد یا انجام فعالیت فیزیکی شدید می ایستید، ممکن است احساس کنید ضربان قلبتان از حالت عادی خارج شده یا حتی قبلتان دارد از جا کنده می شود! این موارد در همه افراد طبیعی است، اما اگر شما به آریتمی قلبی دچار باشید، احساس بی نظمی در ضربان قلب یک احساس دائمی و تکراری می شود که همه اوقات همراه شما است. در این مقاله به بررسی آریتمی قلبی و انواع آن می پردازیم.

آریتمی قلبی چیست؟

ضربان قلب انسان در حالت طبیعی و سالم، از ریتم و سرعت منظمی پیروی می کند. ضربان قلب در حالت طبیعی بین ۵۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه است که میان افراد متفاوت می باشد. اصطلاح آریتمی قلبی به معنای عدم وجود ریتم یا نظم در سرعت یا ضربان قلب است. این بی نظمی ها از طریق الکتروکاردیوگرام یا ECG قابل تشخیص است.

دلایل و محرک های آریتمی قلبی در افراد چیست؟

آریتمی قلبی به دلایل مختلفی می تواند در افراد، حتی با داشتن قلب سالم، ایجاد شود که می توان به موارد زیر شاره کرد:
1. عوامل مادرزادی
2. عوامل محیطی مانند تجربه استرس و تنش عاطفی
3. عوامل روانی مانند استرس و اعتیاد به الکل ومواد مخدر
4. عوامل مرتبط با بیماری های قلبی-عروقی مانند: بیماری عروق کرونر، اختلالات دریچه ای، تغییر در عضلهٔ قلب، آسیب به دلیل حملهٔ قلبی، روند بهبودی بعد از عمل قلب و نارسایی قلب
5. عدم تعادل الکترولیت‌ها در خون
6. فشار خون بالا
7. تیروئید پرکار
8. دیابت کنترل نشده
9. عوامل مرتبط با سبک زندگی ناسالم مانند: استعمال سیگار، مصرف الکل، نوشیدن بیش از حد قهوه و سوء مصرف مواد
10. اضافه وزن
11. ناهنجاری‌های ژنتیکی و ارثی
12. افزایش سن (سن بالای) ۶۵

انواع آریتمی های قلبی کدام اند؟

نبض یا در واقع سرعت ضربان قلب انسان را می توان در مچ دست، قسمت داخلی آرنج و گردن احساس کرد. در آریتمی قلبی، قلب بسیار سریع، بسیار آهسته یا متناقض منقبض شود. آریتمی قلبی برای شناسایی و تشخیص بهتر، با توجه به سرعت ضربان و منشأ، در انواع موارد زیر دسته بندی می شود:

 آریتمی های قلبی بر اساس سرعت ضربان

1. آریتمی قلبی تاکی کاردی یا سریع: در صورتی که آریتمی سریع باشد، یعنی بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه، آریتمی تاکی کاردی نامیده می شود.
2. آریتمی قلبی برادی کاردی یا آهسته: اگر آریتمی آهسته تر از حد معمول سرعت ضربان قلب باشد، یعنی آهسته تر از ۶۰ ضربان در دقیقه، آن را آریتمی برادی کاردی می نامیم. از انواع آریتمی برادی کاردی می توان به اختلال عملکرد گره سینوس، ضربان قلب آهسته به دلیل گره SA غیر طبیعی و بلوک قلبی اشاره کرد.

 آریتمی های قلبی بر اساس منشأ آن‌ها

1. آریتمی قلبی فوق بطنی
این نوع آریتمی از دهلیزها که در بالای قلب قرار دارند، شروع می شود. انقباضات زودرس دهلیزی (PAC)، تاکی کاردی پاروکسیسمال فوق بطنی (PSVT)، تاکی کاردی با ورود مجدد در گره AV یا (AVNRT)، تاکی کاردی دهلیزی، فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی و سندروم ولف پارکینسون وایت (WPW).از انواع آریتمی های فوق بطنی هستند.
2. آریتمی بطنی
این نوع آریتمی از بطن ها شروع می شود. انقباضات زودرس بطنی (PVC)، تاکی کاردی بطنی (V-tach)، فیبریلاسیون بطنی (V-fib) و سندروم QT طولانی مربوط به آریتمی های بطنی هستند.

نشانه ها و علائم آریتمی قلبی

آریتمی های قلبی اغلب بدون علائم و ساکت هستند. اما با این حال آریتمی قلبی، خطر سکتهٔ مغزی یا ایست قلبی را برای افراد ممکن است داشته باشد. به طور کلی افراد دارای آریتمی قلبی دارای علائم زیر می باشند، اما برای تشخیص قطعی نیاز به مراجعه به پزشک متخصص قلب و بررسی نبض یا انجام الکتروکاردیوگرام (ECG) می باشد.
1. تپش قلب
2. افزایش ضربان سریع
3. احساس تکان خوردن یا کنده شدن قلب در قفسهٔ سینه
4. ضربان قلب خیلی آهسته
5. ضربان قلب نامنظم
6. مکث بین ضربان های قلب
7. احساس فشار و درد در قفسهٔ سینه
8. سرگیجه
9. غش
10. تنگی نفس
11. ضعف یا خستگی
12. اضطراب
13. تعریق زیاد

آریتمی قلبی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص آریتمی قلبی و علل آن، آزمایش ها و معایناتی توسط پزشک انجام می گیرد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الکتروکاردیوگرام، مانیتور هولتر، انجام تست ورزش، اکوکاردیوگرام، کاتتریزاسیون قلبی، مطالعه الکتروفیزیولوژی (EPS)، عکس برداری از قفسهٔ سینه، معاینهٔ بالینی فرد و تست تیلت (tilt table test)

پیشگیری از آریتمی قلبی

بهترین اقدام جهت پیشگیری از آریتمی قلبی، دوری از محرک ها و عوامل ایجاد کننده آریتمی است. توجه به موارد زیر می تواند از بروز آریتمی قلبی در کنار درمان پزشکی کمک کند:
• برخی داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی می توانند سبب آریتمی قلبی شوند. در رابطه با عدم مصرف این داروها با پزشک مشورت کنید.
• مصرف الکل، استعمال سیگار و مصرف کافئین در نوشیدنی هایی مانند چای غلیظ، قهوه و نوشابه را تا حد ممکن محدود کنید.
• فعالیت ورزشی سبک را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
• فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنید.
• از سبزیجات تازه، میوه ها و منابع پروتئین گیاهی بیشتر استفاده کنید و مصرف چربی های اشباع را کاهش دهید.

درمان آریتمی قلبی

درمان های آریتمی قلبی با توجه به نوع آریتمی و شدت ضربان قلب نامنظم و عوامل آن، متفاوت است. این درمان ها علاوه بر رعایت موارد پیشگیرانه و محدود کردن محرک ها، در دو دسته درمان های دارویی آریتمی قلبی، و اقدام جراحی قابل بررسی است.
دارودرمانی برای آریتمی قلبی
به طور کلی پزشک قلب برای بیماران دچار آریتمی قلبی دو دسته دارو تجویز می کند: داروهای ضد آریتمی (برای کنترل ضربان قلب نامنظم) و داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاکت (برای جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش خطر سکته مغزی).علاوه بر دارو درمانی اقدامات پزشکی دیگری نیز جهت درمان آریتمی قلبی برای بیکار بنا به تشخیص پزشک انجام می شود. مانند:
شوک قلبی یا کاردیوورژن
قرار دادن دستگاه ضربان ساز (pacemaker) در قفسه سینه بیمار برای ایجاد ضربان قلب منظم
دفیبریلاتورقابل کاشت قلبی (ICD) برای کنترل مداوم ریتم قلب
ابلیشن با کاتتر (Catheter Ablation)
جراحی قلب و آریتمی (برای اصلاح فیبریلاسیون)

 

مراجعه به پزشک
آریتمی قلبی یک عارضه اغلب بی نشانه اما بسیار حساس و مهم است. در صورتی که شما پس از قرارگیری در معرض محرک های بیرونی یا مکرراً دچار تپش قلب یا بی نظمی در سرعت ضربان قلب خود می شوید، لازم است تا با مراجعه به پزشک متخصص قلب تحت معاینه قرار بگیرید. پزشک پس از انجام آزمایشات و معاینات، در صورت تشخیص آریتمی قلبی، اقدامات درمانی و تجویزهای دارویی لازم را برای شما صادر می کند. توجه داشته باشید که از درمان های سرخود بدون مشورت پزشک پرهیز کنید.شما می توانید به مطب دكتر ابراهيم حاجي زاده ، متخصص قلب و عروق و فلوشيپ اينترونشنال كارديولوژي ( اقدامات مداخله اي و تهاجمي قلبي) در تهران مراجعه کنید. آقای دکتر حاجی زاده خدماتی مانند درمان واریس؛ کنترل فشار، درمان آریتمی و … را در مطب به بیماران خود ارائه می دهند. بیماران سایر خدمات مانند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی که نیاز به بستری دارند را در بیمارستان سلامت فردا توسط دکتر حاجی زاده می‌توانند دریافت کنند.