ارتباط فیبریلاسیون دهلیزی و سکته قلبی

فیبریلاسیون دهلیزی چه ارتباطی با سکته قلبی دارد؟

عملکرد قلب از حساسیت و دقت بالایی نسبت به دیگر ارگان های بدن، برخوردار است؛ به طوری که حفظ سلامتی قلب بسیار حائز اهمیت است. قلب در هر ضربانی که انجام می دهد، منقبض و منبسط می شود. این فرآیند بسیار دقیق و به موقع انجام می شود. بروز هر نوع اختلال در فرآیند ضربان قلب، مشکلات جدی ایجاد می کند. به نامنظم شدن ضربان قلب آریتمی قلب گفته می شود؛ که شامل تند شدن یا کند شدن ضربان قلب می شود. فیبریلاسیون دهلیزی یکی از انواع عارضه های مربوط به آریتمی قلب است و درمان سریع آن از بسیاری از مشکلات مانند سکته قلبی و مغزی جلوگیری می کند. در این مقاله قصد داریم پیرامون فیبریلاسیون دهلیزی و دلایل بروز آن بررسی کنیم.

وظیفه دهلیز در سیستم قلب

به طور کلی قلب از 4 حفره تشکیل یافته است. این حفره ها شامل دو دهلیز چپ و راست در قسمت بالایی قلب و دو بطن چپ و راست در بخش پایینی قلب است. زمانی که خون وارد قلب می شود، به مدت خیلی کوتاهی در دهلیز باقی می ماند. در ادامه به سمت بطن حرکت می کند و طی فرآیند انقباض و فشرده شدن بطن ها، از قلب خارج می شود. از این رو، دهلیز محل ذخیره خون است و دهلیز راست خون را به بطن راست و دهلیز چپ، خون را به بطن چپ انتقال می دهد. در نتیجه عملکرد صحیح دهلیزها در عملکرد کلی قلب تاثیر مسقیمی دارد.

فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟

قلب دارای سیستم ضربان ساز و سیم کشی الکتریکی است؛ که این سیستم موجب هماهنگ سازی انقباضات قلب و دهلیز می شود و راندمان عملکرد قلب را بالا می برد. سیستم ضربان ساز در دهلیز راست قرار دارد؛ در نتیجه عملکرد ضربان قلب یا همان ریتم قلب در دهلیز اتفاق می افتد. در فیبریلاسیون دهلیزی، تغییرات کوچکی در سیستم ضربان ساز قلب روی می دهد. در طی این تغییرات، حمله ای خفیف بر سیستم الکتریکی قلب وارد می شود و اختلالاتی در انقباضات دهلیز ایجاد می کند. حاصل این اختلال، تکان خوردن مداوم عضله قلب به جای منقبض شدن کامل آن است. وظیفه دهلیز، کنترل کردن ضربان قلب است. با بروز اختلال در کارکرد دهلیز و نامنظم شدن دهلیز قلب، ضربان بطن قلب نیز نامنظم می شود. طی این فرآیند، فیبریلاسیون دهلیزی به وجود می آید.

علائم و نشانه های بروز فیبریلاسیون دهلیزی

به هنگام ایجاد اختلال در دهلیز قلب و بروز فیبریلاسیون دهلیزی، عملکرد کلی قلب با مشکلاتی مواجه می شود و این مشکلات علائم مشخصی در بیمار ایجاد می کنند. این علائم می توانند هشدار دهنده باشند و بیمار بایستی به متخصص قلب و عروق مراجعه نماید. از جمله علائم و نشانه های بروز فیبریلاسیون دهلیزی عبارتند از:
• ضربان نامنظم قلب
• تپش تند قلب
• احساس درد در قفسه سینه
• تنگی نفس
• سرگیجه
• ضعف، تعریق و خستگی زودرس
• غش کردن
• ورم پاها

علل بروز عارضه فیبریلاسیون دهلیزی

دلایل متعددی باعث بروز عارضه فیبریلاسیون دهلیزی می شود. در حالت کلی این دلایل در گروه های مختلفی مانند بیماری های قلبی، نارسایی قلبی، عوامل وراثتی، بیماری های دیگر و سبک زندگی دسته بندی می شوند. در ادامه به بررسی علل بروز عارضه فیبریلاسیون دهلیزی در بیماران می پردازیم.
• بیماری های قلبی به بافت و عملکرد قلب آسیب می رسانند و باعث بروز مشکلات جدیدی می شوند. از جمله بیماری های قلبی می توان به بیماری قلبی دریچه ای، بیماری عروق کرونر، بیماری گره سینوس، فشار خون بالا، کاردیومیوپاتی و… اشاره کرد.
• در صورتی که بیمار مبتلا به بیماری های آمبولی ریوی، ذات الریه، دیابت، پرکاری تیروئید، نارسایی کلیوی و آپنه خواب باشد، عارضه فیبریلاسیون دهلیزی در بیمار با شدت بالایی بروز پیدا می کند.
• عوامل وراثتی و مسائل ژنتیکی می توانند انتقال دهنده عارضه فیبریلاسیون دهلیزی در بین افراد نزدیک خانواده باشند.
• از دیگر علل بروز عارضه فیبریلاسیون دهلیزی می توان به سبک زندگی و رفتارهای روزانه اشاره کرد. این موارد عبارتند از:
مصرف الکل
مصرف سیگار و دخانیات
مصرف مواد غذایی پرچرب
بی تحرکی و ورزش نکردن
اضافی وزن و چاقی مفرط
آلودگی هوای محیط اطراف

ارتباط بین فیبریلاسیون دهلیزی و سکته قلبی

فیبریلاسیون دهلیزی عوارض و خطراتی به دنبال دارد و در صورت درمان نشدن سریع، منجر به مرگ ناگهانی بیمار می شود. فیبریلاسیون دهلیزی باعث رکود جریان خون در شریان ها می شود. از طرفی، اختلال در سیستم گردش خون باعث بروز لخته خون در شریان های خونی می شود. لخته و تجمع پلاک های خونی در شریان ها، با گردش خون به سمت مغز هدایت می شوند و در نتیجه مشکلاتی مانند سکته مغزی به وجود می آورند.
همچنین وجود عارضه فیبریلاسیون دهلیزی در قلب احتمال بروز حملات قلبی و سکته قلبی را افزایش می دهد. سکته قلبی ناشی از اختلال در عملکرد قلب و نامنظم شدن ضربان قلب است.

تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی

پزشک متخصص برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی، در ابتدا معاینات بالینی انجام می دهد و سوالاتی پیرامون شرح حال بیمار از او می پرسد. سپس برای شناسایی دقیق عارضه فیبریلاسیون دهلیزی در بیمار، روش اکوکاردیوگرافی یا همان اکوی قلب را انتخاب می کند. اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواجی با فرکانس بالا، تصاویری از قلب و عملکرد آن منتشر می کند. اطلاعات به دست آمده از اکوی قلب مانند نحوه حرکت و جا به جایی قلب و قدرت پمپاژ آن، همچنین نحوه کارکرد دهلیز راست و چپ می توانند وجود بیماری فیبریلاسیون دهلیزی را رد یا تایید کنند. در این رروش، موج P در مورد فعالیت الکتریکی دهلیز، اطلاعات مهمی در اختیار پزشک متخصص قرار می دهد.

روش های درمان فیبریلاسیون دهلیزی

پزشک متخصص پس از بررسی و ارزیابی دقیق اطلاعات به دست آمده از اکوکاردیوگرافی، روش درمانی مناسبی را در پیش می گیرد. تجویز دارو اصلی ترین روش برای درمان و پیشگیری از عوارض خطرناک ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی است. داروها در دسته بندی های متفاوتی قرار دارند و هر کدام از آنها با توجه به شرایط جسمانی بیمار و علائم بیماری تجویز می شوند. از جمله داروهای مورد استفاده برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی عبارتند از:
• مسدودکننده های بتا به منظور کنترل تپش قلب
• مسدود کننده های کانال کلسیم به منظور آرام کردن عضلات شریانی
• مسدود کننده های پتاسیم یا سدیم به منظور کنترل ریتم قلب
• گلیکوزیدهای دیجیتالی به منظور تقویت انقباض قلب
• انعقاد کننده های خونی به منظور پیشگیری از لخته شدن خون

مراجعه به پزشک
در مطالب بالا به بررسی عارضه فیبریلاسیون دهلیزی پرداخته شد. در صورت ابتلا به بیماری های زمینه ای قلبی و غیر قلبی مانند آمبولی ریه، نارسایی کلیوی، دیابت و… بهتر است برای درمان تپش قلب و فیبریلاسیون دهلیزی به متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید. شما می توانید به مطب دكتر ابراهيم حاجي زاده، متخصص قلب و عروق و فلوشيپ اينترونشنال كارديولوژي ( اقدامات مداخله اي و تهاجمي قلبي) در تهران مراجعه کنید. آقای دکتر حاجی زاده خدماتی مانند درمان واریس؛ کنترل فشار، درمان آریتمی و… را در مطب به بیماران خود ارائه می دهند. بیماران سایر خدمات مانند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی که نیاز به بستری دارند را در بیمارستان سلامت فردا توسط دکتر حاجی زاده می‌توانند دریافت کنند.