چرا فشار خون به صورت ناگهانی بالا می رود؟
فشارخون بالا یکی از شایع ترین و در عین حال حساس ترین بیماری های قلب و عروق است که معمولاً در بسیاری از افراد با پا گذاشتن به سنین میانسالی بروز پیدا می کند. با وجود تذکرات بسیار پزشکان مبنی بر رعایت نکات پیشگیرانه در رابطه با ابتلا به فشار خون و اصلاح سبک و عادات زندگی، همچنان آمار افراد دارای فشارخون در زندگی مدرن و کم تحرک امروزی رو به افزایش است. اگرچه این بیماری می تواند تا سال ها بی سروصدا در بدن شما پیش برود، اما به دلیل درگیری اندام های حیاتی بدن، آگاهی، درمان و کنترل به موقع آن بسیار ضروری است. در این مقاله شما را با انواع فشار خون، دلایل بالا رفتن ناگهانی فشار خون و راه های کنترل و جلوگیری از آن آشنا می کنیم.
بیماری فشارخون چیست و چگونه ایجاد می شود؟
خون درون رگ ها و شریان های ما در حالت طبیعی با فشار نرمال در جریان است. بیماری هایپرتنشن یا فشار خون بالا زمانی ایجاد می شود که فشار خون درون شریان ها از حالت نرمال بیشتر شود. در واقع زمانی که قلب برای پمپاژ خون به سمت اندام ها، بیشتر از حالت عادی کار می کند، خون نیز با فشار بیشتری وارد شریان های اصلی می شود. بنابراین کسی که دچار فشار خون بالا شده است، قلبش نیز با فشار بیشتری در حال فعالیت است. به همین دلیل افراد با فشار خون بالا بیشتر از دیگران در معرض خطر بیماری های قلبی- عروقی و خطر سکته قلبی هستند. از طرفی به دلیل پمپاژ با فشار خون به درون رگ های افراد دارای فشار خون، دیوارهٔ این رگ ها به مرور زمان باریک تر و تنگ تر می شود. همین امر زمینه را برای تهدید خطر بروز سکته مغزی، بیماری های مربوط به کلیه و مشکلات عروقی دیگر بیشتر می کند.
علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون چیست؟
بیماری فشار خون در افراد به دو شکل اولیه و ثانویه دیده می شود. در فشار خون اولیه یا اصلی، بدون داشتن دلیل مشخص یا زمینه بیماری، فرد دارای فشار خون بالا می باشد. معمولاً عوامل زمینه ساز ایجاد فشار خون اولیه یا اصلی موارد زیر هستند:
عوامل ژنتیکی
فعالیت های هورمونی
استرس و تنش
سبک زندگی ناسالم
ضعیف بودن قوای بدنی فرد
افزایش سن و تغییرات جسمی در دوره کهولت
حساسیت فرد به نمک
اما فشار خون ثانویه در گروهی دیگر از افراد به علت وجود مشکلات زمینه ای دیگر از جمله بیماری ها و مصرف داروهای مختلف ایجاد می شود. فشار خون ثانویه معمولاً به طور ناگهانی ظاهر شده و بسیار شدید تر و بالاتر از فشار خون اولیه است. عوامل مختلفی می توانند سبب ایجاد فشار خون ثانویه که به صورت خاموش و بی نشانه در افراد ایجاد می یابد، شود. مانند:
1. مصرف مواد حاوی کافئین
2. استرس یا اضطراب شدید
3. مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد التهاب، قرص ضد بارداری، درمان های سرما خوردگی، مسکن ها و..
4. ترکیب و تداخل برخی از داروها با هم
5. تجربه درد شدید یا ناگهانی
6. مصرف مواد مخدر مثل کوکائین و آمفتامین
7. قرارگیری بدن در وضعیت کم آبی
8. داشتن فوبیای بیمارستان
9. ابتلا به بیماری های کلیوی
10. نقص در عملکرد قلب به صورت مادر زادی
11. داشتن نقص های مادرزادی در رگ های خونی
12. آپنه انسدادی خواب
13. برخی از تومورهای غدد درون ریز
14. تومورهای غدد فوق کلیه
15. ابتلا به سندرم کوشینگ
16. هایپرپلاستی مادرزادی کلیوی
17. مشکلات تیروئید
علت بالارفتن ناگهانی فشار خون
نشانه ها و علائم فشار خون بالا در افراد
به فشار خون بالا قاتل خاموش نیز گفته می شود. زیرا در اکثر افراد ابتلا به فشار خون هیچ گونه علامتی ندارد. پیدا شدن نشانه ها وعلائم ابتلا به فشار خون بالا ممکن است سال ها طول بکشد. درست در زمانی که بیماری بسیاری از اثرات خود را بر روی سلامت بدن گذاشته و دیر است. در اغلب موارد، علائم ناشی از فشار خون با علائم سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. بنابراین بهترین راه برای آگاهی از میزان فشار خون و تشحیص به موقع فشار خون بالا، مراجعه دوره ای به پزشک یا چک کردن منظم فشار خون خود به روش صحیح است. با وجود بی نشانه بودن بسیاری از موارد خفیف فشار خون در افراد، علائم و نشانه های فشار خون شدید به صورت زیر است:
1. بروز سردرد های شدید
2. خون دماغ شدن
3. عصبی شدن
4. تعریق زیاد
5. احساس خستگی یا گیجی
6. داشتن ضربان قلب نامنظم
7. سرخ شدن صورت
8. داشتن سرگیجه
9. مشکلات بینایی
10. احساس درد قفسه سینه
11. تنگی نفس
12. مشکلات خواب
13. مشاهده خون در ادرار
14. دیدن لکه های سیاه
15. نبض شدید در قفسه سینه، گردن یا گوش ها
عوامل ایجاد کننده فشار خون بالا
همان طور که گفتیم فشار خون ثانویه می تواند در اثر بیماری ها یا مشکلاتی از قبیل مصرف برخی از مواد غذایی یا عادت ها نادرست سبک زندگی در افراد ایجاد شود. بنابراین توجه به عوامل زمینه ساز که می توانند سبب ایجاد فشار خون در افراد شوند برای پیشگیری و کنترل بیماری اهمیت دارد. از طرفی از سن 60 سال به بالا، به علت خشکی و تنگی شریان ها (بر اثر تجمع پلاک در دیوارهٔ داخلی رگ ها) خطر ابتلا به فشار خون افزایش می یابد. عوامل خطرساز در ایجاد فشار خون بالا شامل موارد زیر می شود:
1. اضافه وزن یا چاقی بیش از حد
2. مصرف دائم دخانیات
3. اعتیاد به الکل
4. جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
5. کم تحرکی و ورزش نکردن
6. رژیم غذایی چرب
7. مصرف بیش از حد نمک
8. سابقهٔ خانوادگی فشار خون بالا
9. استرس و تنش
10. مصرف کم پتاسیم
11. مشکلات و بیماری های دیگر (مثل بیماری های قلبی-عروقی)، دیابت، بیماری های مزمن کلیوی، آپنه خواب و سطح بالای کلسترول)
راه های درمان فشار خون بالا (باید ها و نبایدها)
برای پیشگیری از بالا رفتن ناگهانی فشار خون، می توانید با مصرف داروهای ضد فشار خون به شکل منظم از افزایش ناگهانی فشار خون خود جلوگیری کنید. به علاوه مصرف منظم میوه های تازه و سبزیجات تأثیر بسزایی در نرمال نگه داشتن میزان فشار خون دارد. توجه به موارد زیر نیز برای پیشگیری و منترل بیماری فشار خون بالا مؤثر است:
1. کاهش مصرف نمک: نمک تأثیر مخربی بر فشار خون دارد و سبب افزایش ناگهانی فشار خون می شود. بنابراین کاهش مصرف نمک و طعم دار کردن غذاها با مواد جایگزین یکی از راه های کاهش و کنترل فشار خون بالا است.
2. مصرف آبمیوه تازه چای گیاهی و عرقیات گیاهی: نوشیدن این موارد همگی در کنترل فشار خون و جلوگیری در افزایش ناگهانی آن بسیار مفید است.
3. کاهش مصرف غذاهایی چرب و دارای روغن زیاد در رژیم غذایی: مصرف غذاهای چرب می تواند باعث افزایش فشار خون شود. جایگزین کردن روش های سالم تر در پخت غذا و پرهیز از سرخ کردن مواد غذایی می تواند سبب پیشگیری وکنترل فشار خون شود. همین طور استفاده از روغن زیتون اثر بهتری در کنترل فشار خون دارد.
4. داشتن اضافه وزن: برای کاهش وزن، ورزش کردن بهترین گزینه است توجه داشته باشید که چااقی و اضافه وزن از عوامل خطرساز در ایجاد فشار خون ناگهانی و بالا است.
5. مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند اسفناج
6. مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان و ویتامین سی مانند مرکبات
7. جایگزین کردن گوشت سفید ه خصوص ماهی به جای مصرف گوشت قرمز
8. مصرف کلم بروکلی به دلیل وجود ویتامین K
9. نوشیدن عرقیجاتی مانند گل گاو زبان، شربت بیدمشک، سنبل الطیب و بادرنجبویه
علت بالارفتن ناگهانی فشار خون
مراجعه به پزشک برای درمان فشار خون بالا
در صورتی که سابقه فشار خون بالا دارید می توانید به مطب دكتر ابراهيم حاجي زاده ، متخصص قلب و عروق و فلوشيپ اينترونشنال كارديولوژي ( اقدامات مداخله اي و تهاجمي قلبي) در تهران مراجعه کنید. آقای دکتر حاجی زاده خدماتی مانند درمان واریس؛ کنترل فشار، درمان آریتمی و … را در مطب به بیماران خود ارائه می دهند. بیماران سایر خدمات مانند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی که نیاز به بستری دارند را در بیمارستان سلامت فردا توسط دکتر حاجی زاده می‌توانند دریافت کنند.
